Olejek arganowy, często nazywany „złotem Maroka” lub „płynnym złotem”, jest ceniony na całym świecie za swoje unikalne pochodzenie, trudny proces produkcji i wyjątkowe właściwości zdrowotne oraz kosmetyczne. Odpowiedź na pytanie z czego powstaje olejek arganowy oraz dlaczego zyskał taką renomę, kryje się w rzadkości surowca, tradycyjnych metodach produkcji i roli społecznej tego produktu.
Z czego powstaje olejek arganowy?
Olejek arganowy powstaje wyłącznie z nasion drzewa arganowego (Argania spinosa), które naturalnie rośnie tylko w południowo-zachodnich regionach Maroka, przede wszystkim w okolicach Agadir i Marrakeszu. Drzewo to jest endemitem – nie występuje nigdzie indziej na świecie, co znacznie ogranicza dostępność surowca i podnosi wartość finalnego produktu [1], [2], [3], [11], [15], [17], [19].
Do wyprodukowania 1 litra olejku arganowego potrzeba około 30–40 kg owoców lub 30–35 kg orzechów drzewa arganowego. Ta ilość surowca wymaga dużej powierzchni upraw oraz znacznego nakładu pracy, co przekłada się na ograniczoną dostępność i wysoką cenę olejku [2], [4], [7], [9], [13], [17].
Jak przebiega tradycyjny i nowoczesny proces produkcji olejku arganowego?
Proces rozpoczyna się od ręcznego zbierania owoców arganowych, które są strząsane z drzew lub podnoszone z ziemi. Następnie usuwa się miąższ, aby dotrzeć do niezwykle twardych orzechów. Rozbijanie orzechów odbywa się manualnie, przy użyciu kamieni lub żaren, co stanowi najbardziej czasochłonny etap produkcji [1], [3], [4], [5], [15].
W kolejnym kroku wyodrębnia się nasiona, które mieli się na pastę. Tę pastę tłoczy się ręcznie lub maszynowo, aby wydobyć olej. W przypadku oleju kosmetycznego nasiona tłoczone są na zimno, bez prażenia. Olej spożywczy powstaje natomiast z nasion uprzednio prażonych, co nadaje mu charakterystyczny aromat i smak [1], [3], [4], [5], [9].
Pomimo rosnącego zastosowania tłoczni maszynowych, kluczowe etapy – zwłaszcza rozbijanie orzechów – nadal często wykonywane są tradycyjnie. Z jednej strony pozwala to zachować najwyższą jakość produktu, z drugiej zaś utrudnia skalowanie produkcji [1], [4], [5], [9]. Produkcja ręczna jednego litra oleju zajmuje nawet 20 godzin [4].
Podział olejku arganowego – kosmetyczny i spożywczy
Wyróżniamy dwa typy olejku arganowego. Kosmetyczny olejek arganowy tłoczony jest z nieprażonych nasion i wykorzystywany do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Dzięki zachowaniu naturalnych właściwości jest ceniony za silne działanie nawilżające, regenerujące i antyoksydacyjne. Olejek spożywczy wytwarzany jest z nasion prażonych, przez co charakteryzuje się delikatnym orzechowym smakiem oraz wysoką zawartością kwasów tłuszczowych i antyoksydantów [1], [3].
Dlaczego olejek arganowy jest tak ceniony?
Wyjątkowa wartość olejku arganowego wynika z kilku czynników. Po pierwsze, surowiec występuje wyłącznie w konkretnych regionach Maroka, co podnosi jego unikalność [1], [2], [3], [11], [15], [17], [19]. Po drugie, proces produkcji jest bardzo pracochłonny i czasochłonny, szczególnie w tradycyjnych kooperatywach kobiet, w których ręczna praca jest kluczowa [1], [4], [7], [9], [17]. Dodatkowo poparcie dla społecznej roli kobiet w tych regionach przyczynia się do poprawy warunków życia i rozwojów lokalnych społeczności [7], [9].
Na szczególną uwagę zasługuje bogactwo właściwości kosmetycznych i zdrowotnych olejku arganowego. Jest intensywnie wykorzystywany w kosmetyce naturalnej, nowoczesnej kuchni arabskiej oraz jako suplement diety. Wysoka zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E oraz steroli sprawia, że działa odżywczo, przeciwstarzeniowo, łagodząco i wzmacniająco na organizm [2], [4], [7], [11], [17].
Wartość rynkowa olejku rośnie z powodu coraz większej świadomości ekologicznej konsumentów i trendów w kosmetyce naturalnej. Odmiana tłoczona na zimno, certyfikowana jako ekologiczna (np. ECOCERT, USDA Organic), osiąga najwyższe ceny na rynkach światowych [4], [7], [11].
Znaczenie społeczne i gospodarcze produkcji olejku arganowego
Współczesna produkcja często odbywa się w kooperatywach prowadzonych przez kobiety. Dzięki temu mieszkańcy regionów, gdzie rosną drzewa arganowe, uzyskują dodatkowe źródło dochodów i zdobywają wykształcenie, co korzystnie wpływa na lokalny rozwój społeczny oraz równouprawnienie [7], [9].
Eksport olejku arganowego ma ogromne znaczenie dla gospodarki Maroka, przyczyniając się do promocji regionu i zachowania unikalnych tradycji wytwarzania produktu. Jeszcze dwie dekady temu produkcja była niewielka, a obecnie jest to biznes wart miliardy dolarów [9].
Zastosowanie i przyszłość olejku arganowego
Olejek arganowy znalazł szerokie zastosowanie w produktach do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Jest niezbędnym składnikiem nowoczesnej kuchni arabskiej, a także stosowany jako naturalny suplement diety. Z roku na rok, ze względu na rosnące zainteresowanie zdrowym stylem życia i kosmetyką opartą na naturalnych składnikach, jego popularność nieustannie rośnie [2], [4], [11].
Ograniczona dostępność surowca, czasochłonność i pracochłonność produkcji oraz unikalne właściwości przesądzają o tym, że olejek arganowy pozostaje jednym z najbardziej cenionych i luksusowych naturalnych olejów na świecie.
Podsumowanie
Olejek arganowy powstaje z nasion drzewa arganowego występującego wyłącznie w Maroku. Rzadkość surowca, tradycyjna produkcja i wyjątkowe właściwości zdrowotne oraz kosmetyczne czynią go jednym z najbardziej cenionych produktów na świecie. Lokalna produkcja, często wykonywana przez kooperatywy kobiet, wspiera rozwój społeczny i gospodarczy regionów Maroka i zapewnia najwyższą jakość tego naturalnego oleju.
Źródła:
- [1] https://www.gurupodrozy.pl/podroze-ucza/olejek-arganowy/
- [2] https://www.przepisy.pl/blog/olej-arganowy
- [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Olej_arganowy
- [4] https://triny.pl/blog/za-co-kochamy-olej-arganowy-2/
- [5] https://sklep.natko.pl/blog/wpis/zaskakujace-wlasciwosci-oleju-arganowego-i-jego-nieoczekiwane-zastosowania/
- [7] https://www.naturoterapiawpraktyce.pl/artykul/olej-arganowy-plynne-zloto-wywodzace-sie-z-marokanskiej-medycyny-ludowej
- [9] https://businessinsider.com.pl/firmy/sprzedaz/olejek-arganowy-w-dwie-dekady-na-polpustyni-powstal-biznes-wart-miliardy-dolarow/p6t5ex4
- [11] https://domiuroda.pl/pl/n/Olej-arganowy-zastosowanie-oraz-wlasciwosci/78
- [13] https://marokosklep.com/czy_wiesz__ze___,18,67.htm
- [15] https://eliksirmaroka.pl/blogs/home/olejek-arganowy-wlasciwosci-zastosowanie-i-korzysci-dla-skory-twarzy-i-ciala
- [17] https://krukam.pl/Olej-arganowy-spozywczy-Czyli-zdrowotne-wlasciwosci-plynnego-zlota-Maroka-blog-pol-1592829133.html
- [19] https://rafa-wino.pl/409-olejek-arganowy
TylkoPiekni.pl to polski portal beauty realizujący filozofię Piękno bez kompromisów. Specjalizujemy się w dostarczaniu rzetelnej wiedzy o pielęgnacji, makijażu i wellness, którą weryfikuje zespół ekspertów z branży kosmetycznej.